Knežija (Horvati)

Knežija je kvart omeđen sa zapada Selskom cestom, sa sjevera Zagrebačkom avenijom, s istoka željezničkom prugom, s juga rijekom Savom i na jugozapadu, gdje se naslanja na kvart Gredice, Ulicom Miljenka Heberlea. U područje kvarta smo ubrojili i prostor južno od željezničkog podvožnjaka na Savskoj cesti kod Veslačke ceste (okretište Savski Most i najbliža okolica).

Knežija ima najdužu povijest među svim južnotrešnjevačkim kvartovima. Pod imenom Horvati na tom se području nalazilo selo još u srednjem vijeku, a ono je krajem 19. stoljeća uključeno i u sastav grada Zagreba zajedno sa Predgradom Sava (tadašnjim naseljem oko Savske ceste). Centar tadašnjeg naselja je bio oko Horvaćanske ceste (dijela neposredno uz Savsku cestu) te se ono protezalo prema sjevernoj Knežiji i Srednjacima. Naselje je među ostalim poznato i po svojoj osnovnoj školi (Osnovna škola Horvati) koja je druga najstarija (nakon Rudeške) na Trešnjevci.

Pregledna karta - Knežija 1929. — Pregledna karta – Knežija 1929.

Urbani razvoj naselja počinje pred Drugi svjetski rat kada se gradi crkva Župa Marije Pomoćnice (otvorena 25.05.1937.), a izgradnjom “Autoputa” krajem 40-ih se naselje odjeljuje od tzv. “Stare Trešnjevke” koja je počela bujati nešto ranije, 30-ih godina, izgradnjom radničkih kućica na dijelu između Trešnjevačkog trga i Nehajske ulice.

U 60-im godinama se gradi kompleks novih zgrada i novo naselje dobiva ime Knežija, a staro ime Horvati polako gubi na značaju i upotrebljava se samo za krajnji jug naselja oko Horvaćanske ceste. Druga nekadašnja značajna ulica, Kalinovica, izgradnjom se gotovo gubi i danas je od nje ostao samo komadić kod Nove ceste.

Ostaci stare Knežije uz Savsku cestu [GP 2003.]